Prachtige gevels! Maar kunnen we er nog wel onderhoud op plegen?

Tekort aan mankracht is groot probleem

Kijk naar buiten. Kijk om u heen. De hedendaagse architectuur is om van te genieten. Schitterende gebouwen in de stedelijke context zijn heel vaak een ware lust voor het oog. Van spectaculaire woontorens tot iconische kantoorgebouwen: de skylines van onze steden veranderen in visuele kunstwerken. Maar deze architectonische hoogstandjes brengen ook uitdagingen met zich mee, zeker op het gebied van onderhoud. Hoe garandeert u – beste architecten van Nederland – dat de complexe structuren van vandaag praktisch blijven voor de dag van morgen? In dit artikel brengen we graag een stukje bewustwording!

Esthetiek versus functionaliteit

Als architect ontwerpt u (met) visie. De gevel is immers het visitekaartje van het gebouw; het moet imponeren, inspireren en soms zelfs uitdagen. Maar esthetiek staat niet altijd gelijk aan functionaliteit. Neem het voorbeeld van Wonderwoods in Utrecht, waar een verticaal bos het gebouw niet alleen duurzaam, maar ook iconisch maakt. In de kelder van dit complex bevindt zich een uitgebreid irrigatiesysteem dat al het groen voedt. Hoe ingenieus ook, het onderhoud van dit systeem bleek een behoorlijke uitdaging. Kunnen technici er wel veilig en efficiënt bij? Is daar voldoende over nagedacht? Hoera, in dit geval kan daar een bevestigend antwoord op worden gegeven. Veiligheid ging boven alles! Well done!

Complexe systemen vragen om doordacht ontwerp

Maar, dat is niet overal het geval. Technologische innovaties zoals Earth & Wind-technologie en condensatiebeheersing verrijken de architectuur en verhogen de duurzaamheid van gebouwen. Denk aan luchtkoelsystemen met enorme installatiekasten of gevels die warmte en energie genereren via innovatieve technieken. Deze oplossingen zijn onmiskenbaar baanbrekend – en we willen ze ook écht –  maar roepen dus de vragen op: hoe worden ze onderhouden? Wie gaat dat doen, en hoe gemakkelijk of veilig is dat?  Een rondgang langs de Zuidas in Amsterdam maakt een vergelijkbare uitdaging goed zichtbaar. Daar werken gebouwen volop met zonnepanelen geïntegreerd in complexe gevels. Op papier een prachtig voorbeeld van duurzaamheid, maar in de praktijk ontstaan nieuwe vragen. Hoe bereikt men veilig die panelen voor onderhoud of vervanging? En wat als onderdelen onverwacht defect raken?

De menselijke factor: gekwalificeerd onderhoudspersoneel

De bouwsector heeft te maken met een krappe arbeidsmarkt. Dat zal geen verrassing zijn. Dit geldt niet alleen voor ontwerpers en uitvoerders, maar ook voor onderhoudsprofessionals. Nieuwe gevelsystemen vragen om zeer specialistische kennis. Zonder goed opgeleid personeel lopen projecten risico’s, variërend van inefficiënt onderhoud tot gevaarlijke situaties.

Daarom is het essentieel om al tijdens de ontwerpfase rekening te houden met beheer en onderhoud. Door onderhoudstoegang en -veiligheid structureel te integreren in het ontwerpproces, voorkomt u problemen achteraf. Het ontwerpen van toegankelijke werkplekken, veilige ankerpunten en gebruiksvriendelijke toegangssystemen zou net zo vanzelfsprekend moeten zijn als het kiezen van duurzame materialen.

Uw ontwerpen hebben impact. Ze bepalen niet alleen hoe mensen een gebouw ervaren, maar ook hoe het wordt beheerd en onderhouden. De architectuur van de toekomst vereist daarom meer dan ooit een holistische benadering waarin functionaliteit, veiligheid en esthetiek hand in hand gaan. Hoe u dan kunt bijdragen aan deze visie? Ga altijd in gesprek met specialisten uit andere disciplines, zoals onderhoudsdeskundigen en veiligheidsexperts. En wat te denken van een goed gesprek met prikkelende innovators, die in staat zijn om out-of-the-box ideeën aan te leveren die geen mankracht meer vereisen. Maar spreek ook met Arbo-deskundigen. En verdiep u in de wetgeving rondom Arbo. Samen kunt u ervoor zorgen dat uw ontwerpen niet alleen bewondering oogsten, maar ook duurzaam beheersbaar zijn. U heeft als architect de kans – en ik zou zelfs willen zeggen: de plicht! – om deze balans te vinden. Door onderhoudsvriendelijkheid, toegankelijkheid én veiligheid (voor onderhoudswerkzaamheden) te integreren in uw visie, maakt u voor de samenleving en zeker ook voor al het onderhoudspersoneel het verschil – nu én in de toekomst.